Lozan Barış Antlaşması ve Önemi

Yüce Türk Milleti’nin savaş meydanlarında verdiği amansız mücadeleler sonucunda kazandığı zaferi, masa başında da sürdürebildiğini kanıtladığı ve Yüce Milletimizi ve kutsal Vatan topraklarımızı sömürgeleştirmek isteyen dış güçlere bu fırsatı vermeyeceğimizi gösteren, bağımsızlığımızı tüm dünyaya ispat etmiş olduğumuz barış antlaşmasıdır.

Lozan Barış Antlaşması’ndan bahsetmeden önce Ulu Önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ün söz konusu antlaşma için söylediği bir sözü sizlere aktarmak istiyoruz.

Ulu Önderimiz şöyle diyor:

“Lozan Konferansı düne ve bugüne ait, üç beş seneye ait hesapların sonuca bağlanmasıyla uğraşmak değildir. Belki üç dört yüz senelik birikmiş ve yoğunlaşmış hesapların görülmesiyle meşguldür. Onun için bu kadar derin, bu kadar karışık, bu kadar kirli hesapların az zamanda içinden çıkmak kolay değildir.”

Lozan Barış Antlaşması’nın ne denli zorlu geçtiğini bizlere bu sözcüklerle anlatıyor Ulu Önder. Kolay değildi çünkü tek başımıza dünyayı karşımıza almıştık. Tek amacımız bağımsızlıktı. Bunu başarabildik ki biz Türk Milleti’yiz. Biz istersek her şeyi başarabiliriz.

Daha önce bildiğiniz üzere Mudanya Ateşkes Antlaşması yapıldı. Bu antlaşma ile Kurtuluş Savaşı’mız sona erdi. Geriye Misak-ı Milli’yi itilaf devletlerine onaylatmak kalmıştı. Bu amaçla da bir barış antlaşmasının imzalanması gerekiyordu.

Atatürk görüşmelerin İzmir’de yapılmasından yanaydı. Çünkü Yunanlılar Anadolu’yu terk ederken İzmir’e çok büyük zararlar vermişlerdi. Ancak Atatürk’ün istediği olmadı ve barış antlaşması için görüşmeler tarafsız bir yerde İsviçre’nin Lozan şehrinde yapılacaktı. Bu görüşmelere katılacak heyete İsmet İnönü başkanlık yapacaktı. Çünkü Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın başarı ile sonuçlanmasında katkısı çok büyüktü.

Türk Heyetinin amacı, Misak-ı Milli sınırları içinde bağımsız bir Türk Devletinin kurulduğunu itilaf devletlerine kabul ettirmek ve milli egemenliğimizi sınırlayan koşulları ortadan kaldırmaktı. Bu amaçla Mustafa Kemal görüşmelere giden heyetten, Ermeni yurdu iddiaları ve kapitülasyonları konusunda taviz vermemelerini istedi.

Misak-ı Milli Sınırları

İtilaf devletleri, Türk Devletini Osmanlı Devleti’nin devamı olarak görüyor ve Sevr Antlaşması’na benzer ayrıcalıklar koparmak istiyordu. 22 Kasım 1922’de başlayan konferansa İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Romanya ve Türkiye katıldı. Boğazlar ile ilgili konuların görüşülmesi sırasında Sovyetler Birliği ve Bulgaristan konferansta hazır bulundu.

İtilaf devletlerinin kapitülasyonlar, boğazlar ve Musul konularında anlaşmaya yanaşmamaları üzerine görüşmeler, 4 Şubat 1923 tarihinde kesildi. Görüşmelerden bir sonuç çıkmayınca yeni bir savaş olasılığına karşı Türk Ordusu, boğazlara ve Musul’a yapılabilecek saldırılar için hazırlıklarını arttırdı.

Yeni bir savaşın başlamasını çıkarlarına uygun görmeyen İtilaf devletlerinin isteğiyle 23 Nisan 1923’te Lozan’da ikinci tur görüşmeler başladı. İtilaf devletleri ile yapılan görüşmeler, 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile son buldu.

Lozan Barış Antlaşması’na göre:

1- Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda olduğu gibi Meriç Irmağı, Türkiye ile Yunanistan arasında sınır olarak kabul edildi.

2- Yunanistan’dan istenen savaş tazminatı karşılığında Karaağaç Türkiye’ye verildi.

3- Gökçeada ve Bozcaada Türkiye’ye, Ege adları Yunanistan’a verildi.

4- Suriye sınırı, Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’na göre tayin edildi.

5- Kapitülasyonlar kaldırıldı.

6- Boğazların her iki yakasının askerlerden arındırılmasına ve boğazlardan ticaret gemilerinin geçişine izin verildi.

7- Boğazların yönetimi, başkanlığını Türkiye’nin yapacağı milletlerarası bir Boğazlar Komisyonuna bırakıldı. Eğer Türkiye, bir savaşa girerse boğazlar üzerinde istediği gibi davranma hakkına sahip olacak.

8- Türkiye’de yaşayan azınlıklar Türk vatandaşı sayılacak, kanun ve hukuk önünde Türk vatandaşları ile eşit haklara sahip olacaklardı.

9- Türkiye’de yaşayan Rumlarla Yunanistan’daki Türkler karşılıklı olarak yer değiştireceklerdi. Fakat Batı Trakya’daki Türklerle İstanbul’daki Rumlar bu değişimin dışında tutulacaklardı.

Kaynak: https://www.tarihin.com/

Eğer tarihe ilgi duyan biriyseniz ve tarih ile ilgili konular dikkatinizi çekiyor ise sizler için harika bir önerimiz olacak. Daha önce yayınlamış olduğumuz, dünya tarihinde büyük yer edinmiş olan, “Soğuk Savaş Dönemi” yazımız tam sizlere göre. İyi okumalar dileriz 🙂